Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Pinau(-dis-Aup)
Euphrasia alpina
Orobanchaceae Scrophulariaceae
Nom en français : Euphraise des Alpes.
Descripcioun :Lou pinau-dis-Aup es uno pichoto planto coumuno que trachis dins li pelouso d'auto mountagno ounte ié fai de poulìdi tepiero acoulourido. A pas gaire de péu glandoulous e se recounèis peréu à si bratèio emé de dènt acabado pèr de lònguis arèsto (aleva dins Ventour). La flour èi pulèu grosso (pèr uno éufràsio), mai de 10 mm.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto, escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 2 à 20 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Euphrasia
Famiho : Orobanchaceae
Famiho classico : Scrophulariaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 à 12 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 800 à 2600 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pelouso
- Champino
- Esboudèu
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Ouèst-Éuroupenco
Ref. sc. : Euphrasia alpina Lam., 1786